سیستم اعلام حریق چیست و چه کاربردی دارد

تعریف سیستم اعلام حریق

به مجموعه دستگاه هایی که وظیفه اشکار سازی حریق جهت انجام اقدامات لازم پیش از وقوع حریق های بزرگتر میگویند که تقسیم بندی سیستم های های اعلام حریق بر دو نوع متعارف (conventional) و آدرسپذیر(addressable) می باشد همچنین سیستم اعلام حریق میتواند در حین وقوع حریق کارهایی نظیر قطع برق و گاز ساختمان،باز کردن درب های برقی جهت خروج،بستن فن ها مکنده هوا و دریچه های هوا،خاموش نگه داشتن آسانسورو... را انجام دهد.

سیستم اعلام حریق متعارف

آشکار ساز های سیستم های اعلام حریق متعارف بصورت شاخه ای در مدار و در قالب زون بهم متصل میشوند و وظیفه ی اشکار سازی دود و حریق و اعلام از طریق اژیر و فلاشر را بر عهده دارند،از معایب سیستم های اعلام حریق متعارف عدم نشان دادن محل دقیق دود و حریق،در صورت وجود مشکل در یک اشکار سازبعلت به علت پیوسته بودن مدار  مابقی دستگاه ها در مدار از کار می افتند،مناسب نبودن برای ساختمان های بزرگ ب علت هزینه ی زیاد سیم کشی ها می‌باشد،از مزای این سیستم میتوان به ارزان بودن دستگاه ها اشاره کرد که برای ساختمان های کوچک مناسب می‌باشد.

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

مدار در سیستم اعلام حریق آدرسپذیر بصورت حلقه می باشد که کلیه آشکارسازها و دستگاه های مربوط ب اعلام حریق بر روی این حلقه قرار می‌گیرند و مجموعه ای از یک لوپ (loop) را تشکیل میدهند،این سیستم شامل یک کنترل پنل مرکزی دتکتور های دود و حرارت و... و ماژول ها و شستی ها و آژیر ها میباشد،همانطور که از اسم این سیستم مشخص میباشد هر دستگاه یا آشکار ساز یک آدرس مختص به خود را دارد بگونه ای که دود یا حریق با ذکر محل دقیق بر روی پنل مربوطه مشخص می‌شود و فرایند اقدامات سریع را فراهم میکند،از مزایای این سیستم میتوان به مشخص کردن محل دقیق حادثه،امکان استفاده تا ۲۵۰ المان!! در یک لوپ(در سیستم های متعارف حداکثر ۲۵ المان قابل استفاده در هر زون میباشد) قابلیت تعریف سناریو جهت کنترل اگزوز فنها و درب های خروج و اسانسورها و ... ب هنگام بروز مشکل در ساختمان،هزینه ی پایین تاسیسات و کابل کشی در ساختمان های بزرگ نسبت به سیستم های متعارف،نام برد.از معایب این سیستم میتوان به هزینه ی بالای تجهیزات در ساختمان های کوچک اشاره نمود.

آشکار ساز ها

اشکار ساز های بسته به نوع مشخصات آتش به صورت زیر تقسیم بندی میشوند:
اشکار سازهای دود،آشکار سازهای حرارت،آشکار سازهای شعله،اشکار سازهای گازی،آشکار ساز های ترکیبی .هر یک از اشکار سازها خود انواع مختلفی دارند:
 

دتکتورهای دودی یونیزاسیون

دتکتور های دودی یونیزاسیون دارای یک عنصر تشعشع رادیواکتیو میباشند که با عبور اشعه رادیو اکتیو از هوای داخل محفظه و یونیزه کردن آن مقداری جریان عبور میدهد،به هنگام ورود دود در محفظه جریان عبوری تغییر میکند که این تغییر باعث اعلام حریق میشود،عمر عنصر رادیواکتیو حدود ۸ سال میباشد که دفع این دتکتورها هزینه بسیار دارد ازینرو تولید این نوع از دتکتورها رو به توقف میباشد.

دتکتورهای دودی اپتیکی(فوتوالکتریک)

دتکتورهای دودی اپتیکی دارای یک قطعه نوری داخل خود میباشند که به هنگام ورود دود در محفظه ی دتکتور حریق اعلام میکند،از این دتکتورها میتوان در ساختمان ها ادارات و بیمارستان ها استفاده نمود.

دتکتورهای دودی اشعه ای

از دتکتور های دودی اشعه ای در مواردی ک بخواهیم محیط های بزرگی همچون سوله ها را تخت پوشش سیستم اعلام حریق قراردهیم استفاده میکنیم،این دتکتورها دارای یک فرستنده و یک گیرنده هستند که هر یک در یک نقطه نصب میشوند (در مواردی این نوع دتکتور ها فرستنده و گیرنده در کنار هم قرار میگیرند و از طریق یک رفلکتور عمل ارسالو دریافت انجام میشود)و مواردی مانند دود در مسیر این فرستنده و گیرنده را قطع کند اعلام خطر میکند،این دتکتور فضایی به پهنای حدود ۱۵متر و طول ۱۰ تا ۱۰۰ متر را پوشش میدهد و ارتفاع نصب آن ۲.۷ تا ۲۵ متر میباشد.

دتکتورهای دودی مکنده (نمونه بردار)

در انواع دتکتورهای دودی،دود با انتشار و افزایش حجم به محفظه ی دتکتور میرسد و اعلام خطر میگردد،اما مکان هایی وجود دارند که مرحله ی اول تشکیل آتش اهمیت بالایی دارد مانند اتاق سرور کتابخانه یا محل حفاظت اسناد مهم و...،برای این موارد از نوع خاصی از دتکتورهای دودی استفاده میشود که دتکتور مکنده یا نمونه بردار نامیده میشوند،این دتکتور ها به وسیله ی یک موتور و لوله هایی که به آن متصل است از هوای اطراف نمونه برداری میکند وخساسیت بسیار بالایی دارد.

دتکتور حرارتی

دتکتور های حرارتی از یک مقاومت حرارتی تشکیل شده اند که با افزایش دمای محیط بر اثر اتش جریان آن تغییر میکند و موجب اعلام حریق میگردد که دارای دو نوع ثابت(fix) و نرخ افزایشی دما (rate of rise) می‌باشند. از دتکتور های افزایشی در مکان هایی که تغییرات نا گهانی دما وجود دارد مانند اشپزخانه استفاده میشود و نحوه عملکرد آن به این صورت است که دمای محیط را مکرر اندازگیری میکند و به افزایش دمای تدریجی حساسیت نشان میدهد.
دتکتورهای دمای ثابت به این صورت عمل میکنند که درصورت رسیدن دما به میزان قابل توجه و از پیش تعیین شده اعلام خطر میکنند. *دتکتور های حرارتی در مقایسه با دتکتورهای دودی سطح پوشش کمتر حساسیت کمتر ولی ظریب خطای کمتری را دارا میباشند و در فضاهایی مانند آشپزخانه و پارکینگ بعلت احتمال خطا در دتکتور دود از دتکتورهای حرارتی استفاده میکنند‌.

دتکتور اشعه

این نوع از دتکتورها به وسیله گیرنده ی اشعه ماورا بنفش یا گیرنده ی مادون قرمز  آتش را تشخیص میدهد و اعلام خطز میکند،به طور کلی از نظر تشخیصی به دو دسته ماورا بتفش و مادون قرمز تقسیم میشوند ،گیرنده های مادون قرمز به طیف مادون قرمز حساس بوده و برای آشکار سازس آتش مواد هیدروکربنی مناسب میباشد و به نور خورشید غیرحساس و با تشعشعات مادون قرمز متغیر الارم کاذب میدهد.گیرنده های ما ورابنفش به طیف ماورا بنفش حساس بوده وبرای آشکارسازی آتش مواد هیدروژنی مناسب میباشد،به نور خورشید غیرحساس و با تشعشعات ناشی از قوس الکتریکی و جوشکاری آلارم کاذب میدهد.

دتکتورهای گازی

مبنای تشخیص دتکتورهای گازی بر دونوع تشخیص گاز های سوختنی و قابل اشتعال و یا گازهای سمی میباشد. دتکتورهای گازی برای تشخیص نشتی گاز مخصوصا فضاهایی که گاز LPG و CNG وجود دارد و اقدام پیش از آتش سوزی مورد استفاده قرار میگیرد،مبنای تشخیص برخی از آنها بوی گاز میباشد و در آپارتمان ها ، ادارات و مراکز صنعتی مورد آستفاده قرار میگیرند. برخی از انواع دتکتورهای گازی پیشرفته قابلت بستن شیر برقی باز کردن دریچه هوا و‌‌...را دارند.

استاندارد های سیستم اعلام حریق

استاندارد NFPA-72 ضوابط و دستورالعمل های مربوط به استانداردهای آتش نشانی ایالت متحده ی آمریکا میباشد و آزمایشگاه های معتبر UL و FM قطعات سیستم اعلام حریق را مورد ازمایش قرار میدهند و تاییدیه ی NFPA-72 را صادر میکنند.
استاندارد EN-54 ضوابط و دستورالعمل های مربوط به استانداردهای آتش نشانی اتحادیه اروپا می‌باشد و آزمایشگاه های معتبر EVPU , LPCB , VDS قطعات سیستم اعلام حریق را مورد آزمایش قرار میدهند و تاییدیه ی  EN-54 را صادر میکنند.